Zoek
Sluit dit zoekvak.

‘Ode aan de Twijfel’ belicht de waarde van twijfel vanuit kunst, filosofie en de visie van jongeren.

Hedendaagse mythische personages

Creëer een hedendaags, sjamanistisch personage en bijbehorend ritueel.

Deze opdracht is gebaseerd op de kunstpraktijk van kunstenaar Toine Klaassen.

Voor wie:
Leerlingen/ jongeren tussen 14-21 jaar

Context:
VMBO, HAVO, VWO of kunsteducatieve omgevingen

Aantal lessen/workshops:
Van 4 tot 6 lessen (workshops) van ± 90 minuten of in een projectweek

Opdracht:
Creëer een hedendaags, sjamanistisch personage, als een rol waar je zelf in kunt stappen, aan de hand van een kostuum of figuur gemaakt met grote verzameling gevonden materialen.

Discipline:
Beeldend, performance en  in combinatie met diverse materialen of technieken. Decor/kostuumontwerp is ook mogelijk, maar houdt het dicht bij de (absurdistische) inhoud.

Tip voor materialen:
Langs het strand en de rivieren, in een verlaten stuk natuur, en braakliggende terreinen blijft er veel materiaal liggen. Maar ook materiaal waar we er, lijkt wel, overvloed van is. Lege doppen, plastic zakken en in de natuur vind je soms lege slakkenhuizen, zaaddozen of ander materiaal waar je mee kunt werken.

Deelopdrachten:
– Ga naar een haventerrein of oude loods, fabrieksterrein of verlaten stuk natuur en verzamel zoveel mogelijk objecten waar niemand bij stil staat. Maak van deze collectie een museale opstelling.
– Neem vergeten objecten mee. Leg deze bij elkaar en probeer nieuwe combinaties. Geef de ‘nieuwe’ objecten een titel.
– In tweetallen met een beperkt aantal materialen een rituaal bedenken en uitvoeren. Denk aan materialen als papier (scheuren, snipperen kreuken) houtskool ( smeren, afdrukken, op elkaar tekenen/vegen) Tip: ontwerp vanuit de handeling en niet vanuit het denken.

Meer over de opdracht:
De opdracht voor de leerlingen gebaseerd op de kunstpraktijk van Toine Klaassen is om een hedendaagse mythische personage te creëren geïnspireerd op het sjamanisme met vergeten of verloren materialen van de stad en natuur. Denk aan flesdoppen, snavel van vogels, veren, kapotte oude radio’s, oude kleding, etc. Een belangrijk onderdeel is de aandacht voor het verzamelen van zoveel mogelijk verschillende kleurrijke materialen om vervolgens nieuwe beelden te creëren. Denk aan glimmende voorwerpen, voorwerpen uit de natuur en alledaagse voorwerpen. Met dit alles is gaan de leerlingen vervolgens een kostuum voor een personage creëren die de leerlingen zelf kunnen dragen. De inspiratie voor het kostuum is gebaseerd op sjamanistische rituelen uit andere culturen of op zelf verzonnen rituelen.  Een mogelijke uitbreiding van deze opdracht is om niet alleen het kostuum, maar juist het ritueel te laten ontwerpen. De aanvulling is dan dat zowel de aankleding van de figuur met zijn attributen, als de performance, de actie worden gebracht aan een publiek.

Hoe zien de rituelen van sjamanen uit andere culturen eruit?

Als Dutch Bushman is Toine Klaassen als kunstenaar actief op het gebied van rituele performance installatie, -interactie en -interventie. Het maken en uitvoeren van performance-installaties ontstaan op locatie onder de ogen van publiek en vaak met participatie van mijn publiek. Kunstenaar Toine Klaassen brengt je in een andere wereld. Zijn kunstwerken bestaat uit het samenbrengen van materialen die hij heeft gevonden op straat, in de natuur of langs de Maas in Rotterdam. Nest van een ekster, snavels van meeuwen, paardebloempluizen, plastic doppen, bananendozen, .. Zonder vooropgezet plan gaat hij met de weggegooide voorwerpen aan de slag. De duizenden objecten worden gerangschikt. Het is een feest voor het oog. Of zoals Klaassen zelf stelt: “Als je een vlinder met je handen vangt, gaat het poeder van zijn vleugels af en blijft er een vodje over” (Zwamborn, 2010). 

Werk van kunstenaar Toine Klaassen

Beelden: werk van Toine Klaassen

Opdracht in de praktijk

In de praktijk op Het Lyceum Rotterdam

Leerlingen van Het Lyceum Rotterdam hebben eigen beeldende kunstwerken ontwikkeld, soms individueel en soms in groepjes. De kunstwerken zijn geluidsinstallaties, films, beeldhouwwerken en illustraties. De werken zijn merendeel interactief waardoor het publiek, net als in het werk van Toine, onderdeel wordt van een ervaring. 

Tijdens het programma nam Toine Klaassen de jongeren mee in een performance op zijn atelier en toonde hen, bijna zonder woorden, op welke manier een kunstenaar een eigen wereld kan scheppen.

Toine Klaassen speelt geen rol, hij stapt in een andere door hem zelf gecreëerde werkelijkheid. Hij is in contact met zijn publiek of de jongeren, maar gebruikt daarbij nauwelijks taal. Handelingen opgevoerd als rituelen, het samen iets ondergaan dat in het universum van Klaasen volstrekt logisch en natuurlijk lijkt, maar tegelijkertijd vervreemdend is omdat niets is zoals je gewend bent. Het is een andere manier van communicatie waaruit waardering voor alles om je heen en elkaar voorop staat. Dit is wat Klaassen als Dutch Buschman meegeeft aan zijn publiek en ook aan de jongeren die zijn wereld mochten binnen wandelen.

Kunstenaar Toine Klaassen en filosoof Tim de Mey hebben gewerkt met 25 leerlingen van Het Lyceum Rotterdam en kunstvakdocent Meerle Lokhorst en filosoof Martijn Balm. 

Fotografie: Aad Hoogendoorn

Overige kunsteducatieve opdrachten: