Zoek
Sluit dit zoekvak.

‘Ode aan de Twijfel’ belicht de waarde van twijfel vanuit kunst, filosofie en de visie van jongeren.

Ruimte om de ander te ontmoeten

Ontwerp een absurdistische handeling die zorgt dat je met een ander in contact komt.

Deze opdracht is gebaseerd op de kunstpraktijk van kunstenaar Bart Groenewegen.

Voor wie:
Leerlingen/ jongeren tussen 14-21 jaar

Context:
VMBO, HAVO, VWO of kunsteducatieve omgevingen

Aantal lessen/workshops:
Van 4 tot 6 lessen (workhops) van ± 90 minuten of in een projectweek

Opdracht:
Ontwerp een absurdistische handeling die zorgt dat je met een ander in contact komt. Denk bij het ontwerpen van de handeling bij bijvoorbeeld het veranderen van vorm, kleur, compositie, omgeving, volgorde van de handelingen. Wat gebeurd er dan? Levert dat een ander gesprek op?

Discipline:
Theater, drama en beeldend. De opdracht kan uitgevoerd worden als voorstelling, als performances of als een interactief beeldend werk. Het is individueel of een groepsopdracht. De keuze materiaal en disciplines zijn vrij.

Deelopdrachten:
– Vastleggen van alledaagse handelingen en rituelen in een beeldonderzoek. Inventariseer uit welke stappen de handeling bestaan. Bijvoorbeeld rouw en feestrituelen of het ’s morgens opstaan, eetrituelen of naar bed gaan.
– Bedenk een alledaagse handeling (bijvoorbeeld was opvouwen, afwassen, koken, brood smeren, etc). Het gaat er niet om wat je doet, maar dat het ruimte biedt om met elkaar in gesprek te gaan. Voer dit ook daadwerkelijk uit. Was er contact? Was dit anders dan in een gesprek zonder handeling?
– Discussieer met de klas wat een goed gesprek is.
– Bedenk welke vragen onverwachts kunnen zijn in een gesprek. Welke vragen kunnen iemand uit zijn normale routine-denken halen?
– Welke aanpassingen kunnen een alledaagse handeling uit de context halen/ absurdistisch maken? Welk effect heeft deze handeling op de situatie?

Meer over de opdracht:
In deze opdracht ontwerpen leerlingen een absurdistische handeling die ervoor zorgt dat ze met een ander in contact komen. Ze moeten bedenken wat een handeling is en hoe die invloed kan hebben op het contact tussen twee of meer mensen. Ze denken na over hoe ze dit kunnen beïnvloeden door het vormgeven van de onderdelen waaruit de handeling bestaat, het ontwerpen van de stappen hoe een handeling wordt uitgevoerd en het nadenken over de omgeving waarin de handeling uitgevoerd wordt. Wat als er iets totaal bevreemdends in de objecten van de handeling, volgorde en/of omgeving geplaatst? Laat de jongeren deze handelingen ook als schets uitproberen bij elkaar en hun bevindingen meenemen in het ontwerp. In het vormgeven van de handeling kan een eenvoudige wijziging de actie al bevreemdend maken. Verander een object (bij een maaltijd heeft het bestek een andere vorm) of een kleur (maaltijd koken met alleen maar zwarte producten) en een onverwachte omgeving  of situatie (de was doen in een museum of een bakkerij die geen brood verkoopt). Voorbeelden in de kunst zijn te vinden in bijvoorbeeld het dadaïsme, surrealisme, absurdistisch theater en social design.

Ontmoet een ander door samen bezig te zijn in een onverwachte, absurdistische situatie.

Kunstenaar Bart Groenewegen gebruikt actief contact, creëren van wachttijd, een ritueel of een bezigheid als onderdeel van zijn kunst, maar altijd gesteund door een mobiel object (dat hij zelf bouwt). Met deze invalshoek initieert en organiseert hij projecten binnen een sociale context, als informeel performer. 

Zijn projecten zijn bijvoorbeeld de Reizende Koffiebar, de Antwoorden Service en de Meat mobiel.

Opdracht in de praktijk

In de praktijk op Lyceum Schravenlant:

De jongeren van het Lyceum Schravenlant namen deel aan het project vanuit het vak ckv. Zij wilden het thema twijfel graag inzetten binnen het kader van burgerschaps onderwijs.  De nadruk lag minder op het zelf creëren van een beeldend werk, maar veel meer op het samen in gesprek gaan over wat de twijfel. 

Op het atelier van Bart Groenewegen werd samen deeg gemaakt en brood gebakken. Een activiteit die je misschien niet in een kunstenaarspraktijk/atelier verwacht. Een groep leerlingen trekken de buurt in om recepten voor het maken van brood  van buurtbewoners te verzamelen. ‘Wat heeft brood bakken nu met de twijfel te maken?’, vraagt een leerling. Op dit soort en andere vragen geeft kunstenaar Bart geen rechtstreeks antwoord. Het is aan de leerlingen zelf om hierover na te denken. Kunstvakdocent Germa Roos neemt de leerlingen mee in het concept van performance. Het broodbakken voor publiek wordt zo een actie waarin jongeren het gesprek aangaan.

Bart van Groenewegen en filosoof Tim de Mey werkten met ± 18 leerlingen en kunstvakdocent Germa Roos op het Schravenlant Lyceum.

Foto’s: Aad Hogendoorn

Overige kunsteducatieve opdrachten: